Jak wszyscy wiemy sprzęt w akwarium odgrywa bardzo ważną rolę. Pomaga on utrzymać odpowiednie warunki potrzebne do prawidłowego rozwoju ryb i roślin. Zanim zaczniemy kompletować poszczególne elementy wyposażenia, najpierw musimy zakupić sam zbiornik....
Jakie akwarium ?
Tutaj istnieje zasada - im większe tym lepiej. Większe akwarium pozwala na łatwiejsze utrzymanie stałych parametrów wody i daje więcej możliwości co do aranżacji i obsady. Dla początkujących poleca się akwaria o pojemności około 100 litrów.
Na rynku dostępne są akwaria w kształcie fali, sześciokąta, z łamanymi szybami, z giętymi szybami, profilowane czy też standardowe proste. Wybieramy spośród nich te najbardziej praktyczne, pasujące do pomieszczenia, ale przede wszystkim spełniające wymagania ryb, które mamy zamiar w nim hodować. Ryby o smukłej sylwetce potrzebują zbiornika długiego, z dużą ilością miejsca do pływania. Inne potrzeby mają ryby o wysokim ciele, które najlepiej czują się w zbiorniku wysokim, nie koniecznie długim. Dla niektórych gatunków, szczególnie tych terytorialnych, ważna jest duża powierzchnia dna.
Rynek dysponuje paroma odmianami szkła. Dwie najpopularniejsze odmiany to float oraz Pilkington Opti White. Szkła float charakteryzują się niską ceną, przekłamują troszkę kolorystycznie to co znajduje się w akwarium, ponieważ mają one barwę zielonkawą. Szkła Opti White są droższe, ale mają doskonałą przejrzystość.
Akwaria możemy podzielić ze względu na sposób ich wykonania:
- klejone - szyby klejone są ze sobą za pomocą klejów silikonowo kauczukowych, tworząc zwartą konstrukcję; najbardziej popularne;
- obramowane całkowicie - gdzie szyby są przyklejone do metalowej ramy przy każdej krawędzi zbiornika; rama taka najczęściej wykonana jest z aluminium;
- obramowane częściowo - metalowa rama znajduje się na górze i na dole akwarium;
- jednolite szklane - cechują się małymi rozmiarami ze względu na możliwość pękania, stosowane tylko jako akwaria dla narybku lub hodowli żywego pokarmu;
Akwaria mogą być:
- odkryte - zbiorniki bez zastosowania pokrywy z całkowicie wolną powierzchnią wody i oświetleniem zawieszonym powyżej. Mają szczególne zastosowanie przy hodowli roślin wyrastających powyżej lustra wody (i tam kwitnących). Wadą jest brudzenie się wody (np. kurz) i szybkie parowanie. Wymagają uzupełniania ubytków wody w zbiorniku.
- pół nakryte - zbiorniki bez zastosowania pokrywy, zakryte od góry elementami z szyby lub plexi i oświetleniem zawieszonym powyżej. Są przydatne do obserwacji ryb i roślin od góry. Wadą jest szybkie parowanie zbiornka, wymagają uzupełniania ubytków wody w zbiorniku.
- zakryte pokrywą z zamontowanym oświetleniem - uniemożliwiają obserwację ryb i roślin od góry zbiornika, ale chronią wodę przed zabrudzeniem i zmniejszają jej parowanie. Są przydatne przy hodowli ryb mających tendencję do wyskakiwania z akwarium.
Firmy produkujące gotowe zestawy akwariowe to na przykład Juwel, AquaBoro, AquaEl. Akwarium możemy zamówić również u szklarza, który wykona je według naszych osobistych zaleceń. Trzeba pamiętać, że zbiorniki dłuższe niż 100 cm powinny mieć wzmocnienia podłużne i poprzeczne. Ważna jest też odpowiednia grubość szkła dla danych wymiarów:
Przed zakupem akwarium warto wyposażyć się w szafkę oraz pokrywę odpowiadającą rozmiarowi akwarium. Szafkę dobieramy tak, aby wytrzymała dość duże obciążenie. W razie potrzeby wzmacniamy np. kątownikami. Pod akwarium zwykle kładzie się podstawkę ze specjalnej maty, styropianu czy też plastiku. Eliminuje to naprężenia działające na szybę bezpośrednio stykającą się z szafką.
Wyposażenie
Filtry
Najważniejszym elementem wyposażenia jest filtr. Dzięki filtracji możemy utrzymać stałe parametry wody w akwarium oraz usunąć resztki cząstek organicznych i pokarmów.
Rodzaje filtracji:
- mechaniczna - usuwa zanieczyszczenia stałe (resztki pokarmów, odchody ryb)
- biologiczna - polega na zamianie szkodliwych substancji na substancje nieszkodliwe (amoniaku na azotyny, azotynów na azotany); odbywa się za pomocą bakterii nitryfikacyjnych, które umiejscawiają się np. w gąbce, wkładach ceramicznych;
- filtracja chemiczna - polega na eliminowaniu wszelkich zanieczyszczeń chemicznych; stosuje się tu np. węgiel.
Występują różne rodzaje filtrów:
- filtry wewnętrzne: montuje się je wewnątrz akwarium, są szczególnie przydatne w akwariach małych i średnich; mogą to być zwykłe filtry gąbkowe, filtry z możliwością umieszczenia kilku wkładów filtracyjnych lub tzw. filtry podżwirowe, gdzie woda jest zasysana lub wpompowywana w podłoże (materiałem filtracyjnym jest żwir). Filtry wewnętrzne stosuje się najczęściej do filtracji mechanicznej, w mniejszym stopniu do filtracji biologicznej - ich używanie wiąże się z koniecznością okresowego czyszczenia wkładów, szczególnie gąbkowych, ponieważ mają tendencję do zapychania się
- filtry zewnętrzne:
- kubełkowe (kanistrowe): umieszczone poza akwarium (np. ukryte w szafce pod nim), woda doprowadzona jest do nich za pomocą rury, przechodzi przez kilka wkładów filtracyjnych, a następnie wraca drugą rurą do zbiornika; są niezbędne przy oczyszczaniu dużego akwarium; Najczęściej wykorzystywane są do filtracji biologicznej; wtedy czyścimy taki filtr jak najrzadziej, w odstępach conajmniej półrocznych. Pamiętamy przy tym, by nie wypłukać całego filtru tylko jego część ; nie możemy dopuścić do zniszczenia całej populacji bakterii nitryfikacyjnych;
- kaskadowe (przelewowe): są mocowane do ściany bocznej akwarium, otwarte od góry, ich zaletą jest łatwość czyszczenia, a wadą to iż są widoczne dla obserwatora; może służyć zarówno jako filtracja mechaniczna jak i biologiczna;
Profesjonaliści używają niekiedy dodatkowo wody z filtra odwróconej osmozy RO, za pomocą którego uzyskujemy wodę demineralizowaną. Taki filtr jest montowany bezpośrednio tylko do systemu wodociągowego mieszkania (najczęściej przy zlewie).
Rodzaje wkładów filtracyjnych przedstawia poniższa tabela:
Podczas kupowania filtra nie należy się kierować danymi producenta co do przepustowości filtra, lecz warto wziąć lekką poprawkę i kupić filtr większy od tego, który według producenta byłby wystarczalny. Dla przykładu - do akwarium o pojemności około 100 litrów zakupmy filtr przeznaczony do akwarium około 150-200 litrów. W ten sposób otrzymamy nadfiltrację.
Filtry akwarystyczne produkują następujące firmy: Eheim, Hagen, JBL, Sera, Tetra, Hydor, AquaSzut, AquaEl i inne.
Grzałki
Grzałka pozwala utrzymać odpowiednią temperaturę dla ryb i roślin żyjących w akwarium. Przy kupnie grzałki warto kierować się przelicznikiem 1W/1L wody w akwarium. Dla przykładu - do akwarium o pojemności 100L kupmy grzałkę o mocy 100W.
Na rynku dostępne są następujące rodzaje grzałek:
- bez termostatu - są tanie, ale nie ma możliwości ustawienia stałej temperatury; do takiej grzałki można dokupić zewnętrzny termostat i na nim ustawić temperaturę
- z termostatem - droższe, ale polecane ze względu na możliwość regulacji temperatury; na górze grzałki znajduje się pokrętło termostatu do ustawiania temperatury
Grzałki mogą posiadać obudowę szklaną, metalową lub kompozytową (plastikową). Są też modele wyposażone w zabezpieczenie przed pęknięciem w przypadku wynurzenia z wody.
Grzałki akwarystyczne produkują takie firmy jak: Jager, Hagen, Sera, Tetra, AquaEl, AquaSzut, Skalar i inne.
Oświetlenie
Do rozwoju roślin jak i do podkreślenia kolorów ryb będzie nam potrzebne oświetlenie. Jest to następny niezbędny sprzęt do akwarium. Dla mniej wymagających roślin wystarczy 0,3W/L wody w akwarium. Do hodowli gatunków bardziej wymagających odpowiednią ilością będzie 0,5W/L wody w akwarium. Dla przykładu. Do akwarium o pojemności około 100l zakupimy oświetlenie o mocy około 50W.
W akwarystyce stosuje się różne rodzaje lamp:
- żarówki: charakteryzują się niską ceną, lecz wydzielają dużo ciepła i są mało wydajne;
- świetlówki (T5 i T8) : mają większą wydajność, wydzielają mniej ciepła, najczęściej stosowane; świetlówki T8 są technologicznie gorsze od T5 - szybciej się nagrzewają, potrzebują dławików, są dłuższe oraz grubsze;
- lampy HQL (rtęciowe): korzystanie z tych lamp umożliwia pozostawienie akwarium odkrytego, emitują intensywne światło potrzebne do akwariów wyższych niż 50 cm;
- lampy HQI (metalhalogenowe): stosuje się głównie w akwariach morskich, ewentualnie w olbrzymich słodkowodnych lub typowo roślinnych
- diody LED
Świetlówki (T5 i T8): jednym z parametrów świetlówek jest temperatura barwowa wyrażana w stopniach Kelvina (K).
Temperatura barwowa jest to obiektywna miara wrażenia barwy danego źródła światła, np.:
2800 K - barwa bardzo ciepłobiała (żarówkowa)
4000 K - barwa biała
5000 K - barwa chłodnobiała
5500 K - barwa dzienna
Oświetlenie o temperaturze barwowej 4000 K imituje w akwarium światło naturalne. Do ogólnych zastosowań możemy użyć świetlówek o temperaturze barwowej 4000 - 6500 K. Z kolei do akwariów roślinnych używa się źródeł światła o temperaturze z zakresu 6000 - 10000 K.
Innym parametrem charakteryzującym świetlówki jest współczynnik oddawania kolorów Ra. Wyrażony jest liczbą z przedziału od 0 (dla światła monochromatycznego) do 100 (dla światła białego). Określa jak wiernie postrzegamy barwy oświetlonych przedmiotów. Im współczynnik ten jest wyższy, tym barwy są lepiej oddane (Wikipedia). Generalnie świetlówki przeznaczone do akwarium powinny mieć conajmniej 80 Ra.
Oświetlenie mocujemy do wcześniej zakupionej przez nas pokrywy akwarium. Do najbardziej znanych firm produkujących świetlówki akwarystyczne zalicza się Hagen, Sylvania, Philips, Arcadia. Każda firma posiada w asortymencie różne rodzaje świetlówek i stosując określone ich kombinacje uzyskujemy światło odpowiednie dla naszego akwarium.
Aby zapewnić rybom warunki w miarę zbliżone do naturalnych, należy oświetlać zbiornik przez około dwanaście godzin (tyle czasu trwa tropikalny dzień). Do regulacji czasu oświetlania można wykorzystać programowalny elektroniczny wyłącznik czasowy - jest to rozwiązanie bardzo pożądane. W przypadku gdy mamy możliwość sterowania kilkoma lampami, dobrze jest zasymulować wschód i zachód słońca tzn. rano włączyć połowę światła, po około jednej godzinie pozostałą część, wieczorem analogicznie wyłączać stopniowo. Takie działanie nie powoduje oślepienia ryb nagłym włączeniem światła i jest wskazane szczególnie dla zbiorników stojących poza źródłem światła dziennego (w ciemnościach nie rozjaśnionych początkiem dnia).
Obecnie coraz większą popularność zdobywa oświetlenie oparte na diodach LED. W połączeniu z odpowiednimi sterownikami pozwalają na uzyskanie ciekawych efektów oświetleniowych i są energooszczędne.
Inne
Dla większej wygody w codziennej obsłudze akwarium warto zakupić:
- napowietrzacze: tzw. powerheady, umieszczone wewnątrz akwarium, przepompowują wodę, wprowadzając ją w ruch i jednocześnie napowietrzają;
- pompki akwarystyczne: umieszczone na zewnątrz zbiornika, pompują powietrze do akwarium wężykiem gumowym zakończonym np. kamieniem napowietrzającym;
- odmulacze: służą do zbierania mułu z dna akwarium;
- skrobaczki do szyb: do usuwania glonów, tradycyjne lub magnetyczne;
- karmidełka: do umieszczania w nich pokarmu żywego;
- termometry: szklane termometry spirytusowe lub rtęciowe, paskowe przyklejane na szybie, elektroniczne;
- siatki: do łapania ryb;
- wiadro, węże: do podmiany wody
Uwagi, sugestie, pomoc przy powstaniu artykułu - Garbus, Bara, chemik4, demonkuba16. Jeżeli chcesz dopisać coś od siebie, opisać dokładniej któreś zagadnienie - proszę o kontakt na pw.
Sprzęt w akwarium
Moderatorzy: krzych_100, BARA, grzesi3k, wojtass9, michelle1992, chemik4