Witam serdecznie, jestem nowym użytkownikiem i osobą, która planuje założenie akwarium (do 200l) i tak sobie czytam i czytam o sprzęcie i o oświetleniu, a w zasadzie o ciągłych przeróbkach oświetlenia...
i tu moje pytanie, czy są jakieś akwaria (może konkretni producenci), gdzie już od samego początku jest zamontowane dobre oświetlenie.... bo po co zabierać się do przerabiania dopiero co kupionego akwarium (utrata gwarancji itp....)
Będę wdzięczny za wskazanie dobrego rozwiązania akwareium proste do 200l.
Dziękuje z góry i pozdrawiam
początkujący akwarysta
akwarium z dobrym oświetleniem od początku???
Moderatorzy: krzych_100, BARA, grzesi3k, wojtass9, michelle1992, chemik4
-
r.szczesny
- Posty: 8
- Rejestracja: 18 mar 2007 9:04
Wątpie w to.czy są jakieś akwaria (może konkretni producenci), gdzie już od samego początku jest zamontowane dobre oświetlenie...
Można spróbować zamówić pokrywe u producenta i podać jakie oświetlenie sie potrzebuje, ale to raczej drogo wyjdzie, dlatego polecam (w miare możliwości) samodzielne zrobienie pokrywy i odpowiedniego oświetlenia.
Pozdrawiam,
Kamil
Dziwne... U mnie działa
Kamil
Dziwne... U mnie działa
dokładnie tak.....gotowe pokrywy zawsze są ubogie w oświetlenie, jest to efekt zbijania jej ceny i walki o klienta, który nie zaglądając na nasze forumchemik4 pisze:
Można spróbować zamówić pokrywe u producenta i podać jakie oświetlenie sie potrzebuje, ale to raczej drogo wyjdzie, dlatego polecam (w miare możliwości) samodzielne zrobienie pokrywy i odpowiedniego oświetlenia.
dopiero w praktyce przekona się o porażce zakupu.Gotowe z reguły są drogie, a te droższe zamiast bogatsze w światło są tylko niby ładniejsze i koło się zamyka. Podobnie z belkami oświetleniowymi. Producent dedykuje jedna na akwarium a trzeba założyć dwie – koszty niemałe. Zamiast szukać w ofertach lepiej rozejrzeć się za jakimiś materiałami i wykonać samodzielnie albo za pomocą np. warsztatu stolarskiego (a może w rodzinie ktoś ma złote rączki + narzędzia
)Przy samoróbce trzeba uważać by nie wyszła zbyt masywna, a jeśli nie uda się zbić na masie to akwa należy robić na zamówienie dokładając milimetr, dwa na grubości szyby no i może jakieś wzmocnienia.
Niewątpliwie sprawę trzeba przemyśleć.
Tak jak przedmówcy 
Nie ma takiego gotowego zestawu ! Co uważam za skandal ! Miedzy innym dlatego zdecydowałem się na zbiornik otwarty z osobnym oświetleniem . Można oczywiście przeabiac pokrywe ale to troche dłubania a i z estetyka bywa różnie .Lepiej zrobic tak jak radzi chemik4 , kupic akwa bez pokrywy a zaoszczędzone , nie małe pieniądze wykorzystać na zrobienie własnej pokrywy . Podejrzewam ,że wyjdzie Cie taniej i zrobisz sobie takie światło jakie chcesz .
żeby nie szukać daleko masz tu link z naszego forum :
http://akwaforum.pl/viewtopic.php?t=5683
Gość zrobił sobie sam i wygląda ekstra .
Nie ma takiego gotowego zestawu ! Co uważam za skandal ! Miedzy innym dlatego zdecydowałem się na zbiornik otwarty z osobnym oświetleniem . Można oczywiście przeabiac pokrywe ale to troche dłubania a i z estetyka bywa różnie .Lepiej zrobic tak jak radzi chemik4 , kupic akwa bez pokrywy a zaoszczędzone , nie małe pieniądze wykorzystać na zrobienie własnej pokrywy . Podejrzewam ,że wyjdzie Cie taniej i zrobisz sobie takie światło jakie chcesz .żeby nie szukać daleko masz tu link z naszego forum :
http://akwaforum.pl/viewtopic.php?t=5683
Gość zrobił sobie sam i wygląda ekstra .
-
r.szczesny
- Posty: 8
- Rejestracja: 18 mar 2007 9:04
...innymi słowy odkryłem niezłą lukę na rynku.... szkoda, że nie mam zakładu stolarskiego i mam dwie lewe ręce,.... no może jedna lewą, a druga trochę prawą....
Faktem jest, że to rzeczywiście skandal! Chcąc kupić porządne akwarium już na dzień dobry człek skazany jest na poprawianie po producencie... to tak jak bym sobie mercedesa wypasionego kupił i musiał na dzień dobry nowy silnik wstawić, bo pod maską byłby od poloneza.....
Szczerze mówiąc nie wiem dobrze co zrobić.... Może uda mi się z jakimś producentem porozmawiać..... tylko, żeby ktoś mi powiedział co zainstalować w takim akwa 200l..... heh....
zabieram się do dalszego czytania i przeczesywania internetu...
zazdroszczę Wam, którzy już macie po milionie watt w pokrywach...
Pozdrawiam wszystkich i dziękuję za pomoc - tz rozwianie bajki o łatwym starcie akwa! ;o)
Faktem jest, że to rzeczywiście skandal! Chcąc kupić porządne akwarium już na dzień dobry człek skazany jest na poprawianie po producencie... to tak jak bym sobie mercedesa wypasionego kupił i musiał na dzień dobry nowy silnik wstawić, bo pod maską byłby od poloneza.....
Szczerze mówiąc nie wiem dobrze co zrobić.... Może uda mi się z jakimś producentem porozmawiać..... tylko, żeby ktoś mi powiedział co zainstalować w takim akwa 200l..... heh....
zabieram się do dalszego czytania i przeczesywania internetu...
zazdroszczę Wam, którzy już macie po milionie watt w pokrywach...
Pozdrawiam wszystkich i dziękuję za pomoc - tz rozwianie bajki o łatwym starcie akwa! ;o)
Generalnie jeśli chcesz hodować rosliny , które maja troche wyzsze wymagania świetlne to musisz miec stosunek światła do litrażu mniej więcej w granicach 0,6-0,7 wata na litr lub więcej.Za minimum uważa sie 0.5 W/L .
Oczywiście roślinki przy tym minimum będa Ci rosły ale tempo wzrostu będzie nie wielkie . Jeśli chcesz roślinki czerwone to przy 0,5 L/W możesz miec problem bo to sa rośliniki wymagające mocnego światła . Generalnie im bardziej czerwona roslinka i im drobniejsze ma listki tym większe wymagania świetlne . Musisz jednak pamietac , że przy oświetleniu powyżej 0,5 W/L rosliny wymagaja nawożenia CO2 .
Jeśli zdecydujesz sie na robienie własnej pokrywy radziłbym zainstalować świetlówki T5 , czyli te cieńsze Mają zdecydowanie lepszą skuteczność świetlną . Ich światło mniej rozprasza sie wraz ze wrostem głębokości co pozwala dobrze doświetlić dno akwarium a co za tym idzie można pobawić się w jakis trawnik . Podstawowa zasad przy projektowaniu oświetlenia polega na tym ,że trzeba pamiętać o tym że dla roslin najważniejsza jestilość światła a dopiero potem jakość . Tak więć nie koniecznie musisz inwestować w specjalistyczne świetlówki akwarystyczne a skupić sie na ilości światła . Świetlówki specjalistyczne maja swoje niezaprzeczalne walory ale przy takiej samej mocy jak zwykłe białe świetlówki emituja połowe mniej świała .
1-Prawidłowe natężenia światła w akwarium powinno wynosić 35-60 lumenów/litr.
2-Optymalne natężenie oświetlenia zbiornika limituje roślina, której zapotrzebowanie na światło jest największe.
3-Należy pamiętać, że rośliny potrzebują przede wszystkim dużej ilości światła a dopiero potem jakości.
Dla przykładu :
Specjalistyczne świetlówki do roślin typu: Fluora, Gro-lux, Aquarelle.
Swietlówka o mocy 18 W daje strumień świetlny o sile 400
a Wysokowydajne świetlówki typu TLD Philips’a czy Lumilux Plus Osram'u
o mocy 18 W daje strumien świetly o sile 1350 .
Do Twojego akwa o litrażu 200 L osobiście dałbym trzy świetlówki typu TLD Philips’a czy Lumilux Plus Osram'u po 36 W każda .
Na obliczenie ilości lumenów jest specjalny wzór , w tej konkretnej sytuacji wyglądałby tak :
Strumień świetlny wynosi 3 x 3350 lm = 10050 lm
Ilość światła = 10050 lm : 200 litrów = 50,25 lumena/litr.
W takiej samej sytuacji ale przy zastosowaniu świetlówek specjalistycznych np.Fluora, Gro-lux, Aquarelle sytuacja wyglądałaby tak :
Strumień świetlny wynosi 3 x 1200 lm = 3600 lm
Ilość światła = 3600 lm : 200 litrów = 18 lumena/litr
Jak widać róznica w ilości światła jest ogromna Nie zmienia to jednak faktu , że świetlówki specjalistyczne maja inne zalety ponieważ specjalistyczne świetlówki do roślin większą część spektrum emitują w zakresie najbardziej pochłanianym przez chlorofil. Stąd też ich wpływ na wzrost roślin jest większy. Najważniejsza jednak jest optymalna ilość światła, tym lepiej z dobrym spektrum.
Tak więc masz niezłą zagwozdkę:D:D Ale nie poddawaj się i zycze udanego akwarium . Pamiętaj że prawidłowe natężenie oświetlenia sztucznego w akwarium jest podstawą prawidłowego rozwoju roślin .
Oczywiście roślinki przy tym minimum będa Ci rosły ale tempo wzrostu będzie nie wielkie . Jeśli chcesz roślinki czerwone to przy 0,5 L/W możesz miec problem bo to sa rośliniki wymagające mocnego światła . Generalnie im bardziej czerwona roslinka i im drobniejsze ma listki tym większe wymagania świetlne . Musisz jednak pamietac , że przy oświetleniu powyżej 0,5 W/L rosliny wymagaja nawożenia CO2 .
Jeśli zdecydujesz sie na robienie własnej pokrywy radziłbym zainstalować świetlówki T5 , czyli te cieńsze
Mają zdecydowanie lepszą skuteczność świetlną . Ich światło mniej rozprasza sie wraz ze wrostem głębokości co pozwala dobrze doświetlić dno akwarium a co za tym idzie można pobawić się w jakis trawnik . Podstawowa zasad przy projektowaniu oświetlenia polega na tym ,że trzeba pamiętać o tym że dla roslin najważniejsza jestilość światła a dopiero potem jakość . Tak więć nie koniecznie musisz inwestować w specjalistyczne świetlówki akwarystyczne a skupić sie na ilości światła . Świetlówki specjalistyczne maja swoje niezaprzeczalne walory ale przy takiej samej mocy jak zwykłe białe świetlówki emituja połowe mniej świała . 1-Prawidłowe natężenia światła w akwarium powinno wynosić 35-60 lumenów/litr.
2-Optymalne natężenie oświetlenia zbiornika limituje roślina, której zapotrzebowanie na światło jest największe.
3-Należy pamiętać, że rośliny potrzebują przede wszystkim dużej ilości światła a dopiero potem jakości.
Dla przykładu :
Specjalistyczne świetlówki do roślin typu: Fluora, Gro-lux, Aquarelle.
Swietlówka o mocy 18 W daje strumień świetlny o sile 400
a Wysokowydajne świetlówki typu TLD Philips’a czy Lumilux Plus Osram'u
o mocy 18 W daje strumien świetly o sile 1350 .
Do Twojego akwa o litrażu 200 L osobiście dałbym trzy świetlówki typu TLD Philips’a czy Lumilux Plus Osram'u po 36 W każda .
Na obliczenie ilości lumenów jest specjalny wzór , w tej konkretnej sytuacji wyglądałby tak :
Strumień świetlny wynosi 3 x 3350 lm = 10050 lm
Ilość światła = 10050 lm : 200 litrów = 50,25 lumena/litr.
W takiej samej sytuacji ale przy zastosowaniu świetlówek specjalistycznych np.Fluora, Gro-lux, Aquarelle sytuacja wyglądałaby tak :
Strumień świetlny wynosi 3 x 1200 lm = 3600 lm
Ilość światła = 3600 lm : 200 litrów = 18 lumena/litr
Jak widać róznica w ilości światła jest ogromna
Nie zmienia to jednak faktu , że świetlówki specjalistyczne maja inne zalety ponieważ specjalistyczne świetlówki do roślin większą część spektrum emitują w zakresie najbardziej pochłanianym przez chlorofil. Stąd też ich wpływ na wzrost roślin jest większy. Najważniejsza jednak jest optymalna ilość światła, tym lepiej z dobrym spektrum.Tak więc masz niezłą zagwozdkę
:D:D Ale nie poddawaj się i zycze udanego akwarium . Pamiętaj że prawidłowe natężenie oświetlenia sztucznego w akwarium jest podstawą prawidłowego rozwoju roślin .
Istnieją zestawy dobrego oświetlenia, które można zamontować bez żadnych przeróbek, tylko że ich ceny zaczynają sie od 1000 zł
Najlepiej zrobić samemu pokrywę z PCV lub listew przypodłogowych PCV, albo kupić standardową "wydmuszkę" z ABS'u za 160 zł i przerobić ją na świetlówki T5, tak aby jak najmniej naruszyć konstrukcję, będzie wyglądała z zewnątrz jak firmowa a w środku po tuningu
Dobrym sposobem jest też zbiornik otwarty i zamontowane nad nim HQI, piękny jest widok wyrastających z niego roślin i ich kwiatów, gdy zakwitną, ale z drugiej strony sa duże problemy z parowaniem wody, wilgocią w pomieszczeniu.
Można jeszcze kupić belki oświetleniowe ATMAN z serii DR o odpowiedniej długości, one są wąskie więc można zamontować 2 i wtedy oświetlenie będzie w sam raz, a zbiornik pół-otwarty, ale woda tez będzie parowała, przy dobrej wentylacji pomieszczenia nie powinno być problemów.
Pozdrawiam
Najlepiej zrobić samemu pokrywę z PCV lub listew przypodłogowych PCV, albo kupić standardową "wydmuszkę" z ABS'u za 160 zł i przerobić ją na świetlówki T5, tak aby jak najmniej naruszyć konstrukcję, będzie wyglądała z zewnątrz jak firmowa a w środku po tuningu
Dobrym sposobem jest też zbiornik otwarty i zamontowane nad nim HQI, piękny jest widok wyrastających z niego roślin i ich kwiatów, gdy zakwitną, ale z drugiej strony sa duże problemy z parowaniem wody, wilgocią w pomieszczeniu.
Można jeszcze kupić belki oświetleniowe ATMAN z serii DR o odpowiedniej długości, one są wąskie więc można zamontować 2 i wtedy oświetlenie będzie w sam raz, a zbiornik pół-otwarty, ale woda tez będzie parowała, przy dobrej wentylacji pomieszczenia nie powinno być problemów.
Pozdrawiam
Nigdy nie mogłem zrozumieć tego dramatyzowania parowania wodysa duże problemy z parowaniem wody, wilgocią w pomieszczeniu.
Czy to jest naprawdę taki duży problem dolać raz na dwa dni ten litr czy dwa ? Ja np.mam specjalna bańkę po wodzie mineralnej , w której trzymam przygotowana wodę specjalnie na takie właśnie dolewki . Nigdy nie mierzyłem ile wody mi paruję ale bańka ma 5 L a starcza na jakieś dwa tygodnie . Uważam , że to żaden problem a ciągłe podawanie go jako anty reklamę zbiornika otwartego to duża nad interpretacja Co do wilgoci to zgoda ale tak sie składa , że nasze mieszkania często są właśnie suche .Powietrze w nich tez jest suche co wcale nie jest dobre dla zdrowia .Wilgoć jaka wydostaje sie z akwa ma akurat bardzo dobry wpływ na powietrze jakim oddychamy w domu . Oczywiście są tez mieszkania ciemne i wilgotne .Ale jestem pewien , że w takich mieszkaniach nie potrzeba akwarium odkrytego żeby miec grzyba na ścianie . Wystarczy miec plastikowe okna , zamknąć je szczelnie i zagotować wodę w czajniku żeby zobaczyć jak woda skrapla sie futrynach . Każde mieszkanie wymaga wietrzenia i takie z baniakiem otwartym również Tak więc nie przesadzajmy
Baniak otwarty ma za to wiele zalet . Dostęp do środka w trakcie czyszczenia , odmulania itp bez upierdliwego podnoszenia tej pokrywy . Widok z góry co przy odpowiednich roślinkach robi niesamowite wrażenie . Można wstawić korzeń wystający ponad lustro wody , przy zastosowaniu HQI piękne refleksy świetlne na ścianach itp . Nawet głupi kurz na powierzchni wody łatwiej zwalczyć w otwartym niż zamkniętym . Miałem 112 L z pokrywa i wiem że mimo tego że tank był przykryty to kurz i tak się tam dostawał i jak sie popatrzyło z dołu to wyglądało to fatalnie , pomijając fakt że taki osad utrudnia wymianę gazową . W otwartym można z tym sobie łatwo poradzić montując skimmer . W zamkniętym jest z tym kłopot .
Miałem zamknięty zbiornik , teraz mam otwarty i wiem , że nie wróce już do takiego z pokrywą
Przymierzałam się do ATMANa DR80 z dwoma świetlówkami (2x18) ale takie oświetlenie to mocno za mało do zbiornika, który planuję (80x40x40 = 128l) Powinnam więc zamontowac przynajmniej dwa takie belki. Koszt jednej ściąganej z netu to około 170 zł , razy 2 daje nam 340 zł... To bardzo drogo, przynajmniej dla mnie.Thom (AS) pisze: Można jeszcze kupić belki oświetleniowe ATMAN z serii DR o odpowiedniej długości, one są wąskie więc można zamontować 2 i wtedy oświetlenie będzie w sam raz, a zbiornik pół-otwarty, ale woda tez będzie parowała, przy dobrej wentylacji pomieszczenia nie powinno być problemów.
Pozdrawiam. Barbara
akwaria 128l, 45l i inne, obsada różna, dużo roślin i krewetki. Nie stosuję chemii.
Akwarystyka to odpowiedzialność za żywe i czujące stworzenia, które nie krzyczą.
W najbliższych dniach będę mocno mniej dostępna na forum.
akwaria 128l, 45l i inne, obsada różna, dużo roślin i krewetki. Nie stosuję chemii.
Akwarystyka to odpowiedzialność za żywe i czujące stworzenia, które nie krzyczą.
W najbliższych dniach będę mocno mniej dostępna na forum.
-
r.szczesny
- Posty: 8
- Rejestracja: 18 mar 2007 9:04
qrcze, że sobie zarymuję: akwarystyka, nie dla elektryka - laika.....
szczerze mówiąc trochę mnie to wszystko przybiło... kupować za duże (jak by nie patrzeć) pieniądze nowe akwarium i pakować w nie jeszcze dużą (jakby nie patrzeć) kasę na konieczne przeróbki... no ale nie ma co biadolić, muszę polatać trochę po sklepach, oswoić się ze słownictwem, może znajdę jakiegoś elektryka-klepkę i jakoś to będzie,..... najgorsze, że można coś kupić, czego potem już nie da się przerobić, bo coś tam nie będzie pasowało... więc muszę najpierw zebrać wszystkie informacje, dopasować wszystko wirtualnie, sprawdzić płynność (finansową oczywiście) i.... do dzieła!
dziękuje wszystkim za pomoc.... nauczyłem się wiele - bo na początku nie miałem pojęcia, że można tyle napisać o "żarówce do akwarium".
Pozdrawiam
raf
PS jak ktoś zna jakiegoś magika elektryka w warszawie, będę wdzięczny (ale takiego, co nie kasuje w EURo za godzinęb pracy).
szczerze mówiąc trochę mnie to wszystko przybiło... kupować za duże (jak by nie patrzeć) pieniądze nowe akwarium i pakować w nie jeszcze dużą (jakby nie patrzeć) kasę na konieczne przeróbki... no ale nie ma co biadolić, muszę polatać trochę po sklepach, oswoić się ze słownictwem, może znajdę jakiegoś elektryka-klepkę i jakoś to będzie,..... najgorsze, że można coś kupić, czego potem już nie da się przerobić, bo coś tam nie będzie pasowało... więc muszę najpierw zebrać wszystkie informacje, dopasować wszystko wirtualnie, sprawdzić płynność (finansową oczywiście) i.... do dzieła!
dziękuje wszystkim za pomoc.... nauczyłem się wiele - bo na początku nie miałem pojęcia, że można tyle napisać o "żarówce do akwarium".
Pozdrawiam
raf
PS jak ktoś zna jakiegoś magika elektryka w warszawie, będę wdzięczny (ale takiego, co nie kasuje w EURo za godzinęb pracy).
Mówiąc o parowaniu chodziło mi o wilgoć w pomieszczeniurohan pisze:Nigdy nie mogłem zrozumieć tego dramatyzowania parowania wodysa duże problemy z parowaniem wody, wilgocią w pomieszczeniu.
Przykładowo akwarium 1000 l z oświetleniem 4 x 150 W HQI, w pomieszczeniu gorąco i wilgotno, jak w dżungli
Tylko czekać aż grzyb wyrośnie. Od razu mówię że 1000l to przykład, ale takie zjawisko ma miejsce i w mniejszych zbiornikach.Heheheh ....1000 litrów to ma prawie mój pokój :D:D Nie , no to żart oczywiście . Ale pewnie masz racje jeśli chodzi o tak duże baniaki .Z drugiej jednak strony to przecież zawsze trzeba zachować proporcje . Pomijając jakieś ekstremalne przypadki to przecież nikt nie trzyma baniaka 1000 litrowego w pomieszczeniu 10 czy 15 m2
Tak na marginesie akwarium z pokrywa też wydziela wilgoć o ogromne ilości ciepła . Gdyby taki zamknięty 1000 l ustawić w pokoju efekt byłby prawdopodobnie taki sam .
:D:D Nie , no to żart oczywiście . Ale pewnie masz racje jeśli chodzi o tak duże baniaki .Z drugiej jednak strony to przecież zawsze trzeba zachować proporcje . Pomijając jakieś ekstremalne przypadki to przecież nikt nie trzyma baniaka 1000 litrowego w pomieszczeniu 10 czy 15 m2 Tak na marginesie akwarium z pokrywa też wydziela wilgoć o ogromne ilości ciepła . Gdyby taki zamknięty 1000 l ustawić w pokoju efekt byłby prawdopodobnie taki sam .
Zapewniam, że przy dzisiejszych statecznikach elektronicznych elektryka nie potrzeba. Łączenie oprawek jest banalnie proste, zestaw oświetleniowy (statecznik, oprawki, uchwyty) można kupić gotowy lub skompletować samemu. Dobrą bazą informacji jest allegro.pl Gdybyś miał problemy śmiało pytaj. Podsuniemy link z ofertami do porównania, wytłumaczymy schemat połączeniowy.r.szczesny pisze:
PS jak ktoś zna jakiegoś magika elektryka w warszawie, będę wdzięczny (ale takiego, co nie kasuje w EURo za godzinęb pracy).
- ok 100 - 120 W światła, najlepiej świetlówki liniower.szczesny pisze: Szczerze mówiąc nie wiem dobrze co zrobić.... Może uda mi się z jakimś producentem porozmawiać..... tylko, żeby ktoś mi powiedział co zainstalować w takim akwa 200l..... heh....
- filtr o wydajności ok 700 l/h co najmniej Aqua-El FAN 3 (wewnętrzyny)
lub kaskada tej firmy
- grzałka z termostatem 150W lub max 200W
Jeśli myślisz, że Cię to jakoś przerasta to powiem, iż przełomowym momentem będzie zakup zbiornika, potem pojawi się siła, która pozwoli Ci to wszystko dopracować.
Ostatnio zmieniony 22 mar 2007 23:55 przez Andersh, łącznie zmieniany 2 razy.
Ja sie zdecydujesz na budowę własnej pokrywy to masz tu link , gdzie kupisz wszystko co będzie Ci potrzebne a przy okazji uzyskasz poradę co z czym połączyć . Miałem kiedyś podobne problemy jak montowałem "dopalacz " do mojej pokrywy . Wszystko kupiłem w tym sklepie i po mojej prośbie otrzymałem wyczerpujące wyjaśnienie czym sie to je Gość nie zbywa klienta byle czym po tylko żeby sprzedać .
http://www.aqva-light.pl/
Naprawdę polecam .
Mam nadzieje , że chociaż trochę pomogłem.
Gość nie zbywa klienta byle czym po tylko żeby sprzedać . http://www.aqva-light.pl/
Naprawdę polecam .
Mam nadzieje , że chociaż trochę pomogłem.